RI&E verplichting
Ja, de verplichting tot het opstellen van een Risico Inventarisatie en Evaluatie (RI&E) geldt voor iedere werkgever ongeacht de omvang van het bedrijf. Naast het opstellen van de RI&E is een werkgever ook verplicht een plan van aanpak op te stellen. Bij de digitale RI&E-instrumenten is het plan van aanpak een vast onderdeel van de RI&E.
Hele kleine bedrijven die voor maximaal 40 uur per week arbeid laten verrichten (alle werknemers bij elkaar opgeteld) kunnen ook gebruik maken van de ‘Checklist Gezondheidsrisico’s’.
Weten of ú RI&E-plichtig bent? Klik hier om verder te lezen.
In de Arbowetgeving worden geen termijnen aangegeven voor het bewaren van stukken, dus ook niet van de RI&E. Dus een wettelijke verplichting is er niet, toch doet u er verstandig aan om de RI&E en de plannen van aanpak, zeker voor een termijn van 5 jaar te bewaren. De belangrijkste reden hiervoor is dat het bedrijf bij een (civielrechtelijke) aansprakelijkheidsclaim (bijv. een schadevergoeding van een werknemer) moet kunnen aantonen dat het voldaan heeft aan de zorgverplichting richting de werknemers.
Ook Inspectie SZW kan naar de RI&E en plan van aanpak vragen tijdens een bedrijfsbezoek.
Bent u wel RI&E-plichtig, maar u heeft geen RI&E uitgevoerd, dan kunt u een boete krijgen wanneer Inspectie SZW een bedrijfsbezoek aflegt. Ook wanneer zich een bedrijfsongeval voordoet kan naar de RI&E worden gevraagd. Het niet kunnen tonen van de RI&E levert een bestuurlijke boete op of zelfs een proces verbaal.
Voor een overzicht van de hoogte van de boetes bij het ontbreken van de RI&E klik hier. Bron: Beleidsregel Boeteoplegging
In de Arbowet wordt geen termijn genoemd met betrekking tot de geldigheidsduur van de RI&E. Er staat dus niet in de Arbowet dat de RI&E iedere vier jaar aangepast moet worden. Het gaat erom dat de RI&E actueel blijft. Dus moet een RI&E worden aangepast bij ingrijpende wijzigingen aan werkmethoden, werkomstandigheden of gebruikte techniek (artikel 5 lid 4 Arbowet). Voorbeelden zijn: de inrichting van een nieuwe productielijn; de uitbreiding van het dienstenpakket; een ingrijpende verbouwing of een ingrijpende wijziging van werknemerstaken.
Daarnaast is het wel te adviseren om de RI&E eens in de zoveel tijd (bijv elke 3 jaar) door te lopen om te checken of er aanpassingen nodig zijn.
Ook als nieuwe oplossingen beschikbaar komen op het gebied van de techniek, bedrijfsgezondheidszorg, ergonomie of arbeids- en bedrijfskunde, of nieuwe ontwikkelingen in de wetgeving moet de RI&E daarop worden aangepast. In ieder geval is het van belang dat het bijbehorende plan van aanpak aantoonbaar actueel wordt gehouden.
Los van de Arbowet kunnen er soms aanvullende eisen worden gesteld met betrekking tot de termijn waarop de RI&E getoetst moet worden, bijvoorbeeld door een opdrachtgever.
Nee, uitzendbureaus hoeven voor de werkzaamheden die bij de inlener plaatsvinden geen RI&E op te stellen. De werkgever die gebruikmaakt van uitzendkrachten moet vóór aanvang van de werkzaamheden aan de werkgever van de uitzendkrachten (het uitzendbureau), een kopie van de RI&E toesturen (artikel 5, lid 5 Arbowet). D.w.z. dat deel van de RI&E dat relevant is voor het werk van de uitzendkracht.
Uitzendbureaus zijn verplicht de RI&E te verstrekken aan hun uitzendkrachten/werknemers (artikel 11, Wet allocatie arbeidskrachten door intermediairs).
De Arbowet kent geen onderscheid tussen filialen of vestigingen. De RI&E dient alle aspecten van het werk te omvatten. Dat betekent dat primair voor iedere werkplek en dus ook voor elk filiaal de risico’s in kaart gebracht moeten worden, temeer omdat de risico’s ook kunnen verschillen per filiaal (denk aan brandpreventie, BHV, lawaai etc.). Dit neemt niet weg dat een aantal aspecten m.b.t. de RI&E min of meer identiek kunnen zijn (denk aan arbeidstijden, zwangerschap, preventiemedewerkers etc.)
Kortom: Ja, voor ieder afzonderlijke filiaal / vestiging moeten de risico’s geïnventariseerd en geëvalueerd worden in de RI&E. Sommige van die risico’s kunnen voor alle filialen / vestigingen identiek zijn.
Ja, in Nederland moeten buitenlandse bedrijven ook gewoon de RI&E maken overeenkomstig de eisen uit de Nederlandse Arbowetgeving. De Arbowetgeving in Nederland is van toepassing op alle werkgevers en werknemers op Nederlands grondgebied. In die zin is de Arbowetgeving territoriaal bepaald.
Er moet wel sprake zijn van een arbeidsovereenkomst, maar dat hoeft niet persé een arbeidsovereenkomst naar Nederlands recht te zijn.
Andersom geldt dan als een Nederlands bedrijf werknemers laat werken in het buitenland dat dan de voor dat land geldende regels betreffende de RI&E verplichting in acht moeten worden genomen. Is dat een EU land dan geldt sowieso de RI&E verplichting, maar hoe deze precies is ingevuld verschilt per land.
Voor meer informatie over die invulling van de RI&E in andere EU-landen kunt u hier kijken: http://osha.europa.eu/en/oshnetwork/focal-points. Hierop staan verwijzingen opgenomen naar websites van andere EU-landen op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk.
Ja, iedere werkgever in Nederland is verplicht een RI&E uit te voeren. Het maakt hierbij niet uit of het bedrijf in een huurpand is gevestigd. Indien er knelpunten uit de RI&E naar voren komen die betrekking hebben op het pand, is de werkgever op basis van de Arbowet verantwoordelijk voor het oplossen van deze knelpunten.
In de praktijk zullen de huurders zich tot de verhuurder richten wanneer er knelpunten uit de RI&E naar voren komen die betrekking hebben op het pand.
Nee, de bedrijven die worden ingehuurd zijn zelf verantwoordelijk voor het opstellen van een RI&E voor de werkzaamheden die zij door hun eigen werknemers laten uitvoeren. Ook wanneer deze werkzaamheden op een andere locatie worden uitgevoerd. Het opdrachtgevende bedrijf hoeft ook de RI&E van het ingehuurde bedrijf niet in bezit te hebben.
Het inhurende bedrijf is wel verantwoordelijk voor het voorkomen van gevaar voor gasten (in de Arbowet omschreven als derden). Bij gasten/derden kun je denken aan bezoekers (zoals klanten, vertegenwoordigers, pakketbezorgers en inspecteurs) en werknemers van een ander bedrijf die een klus komen uitvoeren (zoals CV-monteurs, lift-monteurs en schilders). Uw gasten mogen namelijk niet het slachtoffer worden van uw bedrijfsactiviteiten. U moet uw gasten waarschuwen/informeren over gevaarlijke situaties in het bedrijf zoals losliggende traptreden of vorkheftrucks die door het bedrijf rijden.
Bij de inhuur van uitzendkrachten óf bij de inzet van stagiaires is het inlenende bedrijf wel verplicht een RI&E op te stellen mede voor deze werknemers.
Elke werkgever is verplicht een eigen RI&E op te stellen, inclusief plan van aanpak. Dat er meer bedrijven in één bedrijvenpand gevestigd zijn maakt hierbij niet uit. Natuurlijk komen er zaken in de RI&E aan de orde die collectief geregeld kunnen worden, denk bijv. aan de bedrijfshulpverlening. Dan is samenwerking met de andere bedrijven in het bedrijvenpand geboden.
Op het gebied van arbeidsveiligheid bestaat voor kleinere bedrijven (die werken) met aanzienlijke hoeveelheden gevaarlijke stoffen een aanvullende regeling in het Arbeidsomstandighedenbeleid: de zogenaamde ARIE-regeling (artikelen 2.2 t/m 2.5h Arbobesluit). Dit is feitelijk een aanvullende Risico-Inventarisatie en –Evaluatie (RI&E) m.b.t. de risico’s van zware ongevallen met gevaarlijke stoffen.
Voor zo’n 700 veelal wat grotere bedrijven gelden de verplichtingen zoals het Besluit risico’s zware ongevallen (Brzo). Deze Brzo-bedrijven hebben verplichtingen, zoals het opstellen van een veiligheidsrapport en het maken van een intern noodplan.
Om bedrijven te helpen bij het vaststellen of ze onder de ARIE-regeling vallen heeft het ministerie van SZW een rekentool laten ontwikkelen. Meer informatie over de ARIE en de Brzo vindt u op het Arboportaal.
Organisaties maken steeds meer gebruik van flexwerkers: uitzendkrachten, gedetacheerden, stagiaires, payrollers, werknemers die via contracting werken, maar ook ZZP’ers en vrijwilligers maken vaak deel uit van de flexibele schil. Voor veel werkgevers is onduidelijk wat dit betekent voor hun RI&E. Kort samengevat geldt dat de gene die de werkende aanstuurt verantwoordelijk is voor de RI&E. Hieronder zetten we op een rijtje wie dat is en welke verplichtingen er nog meer gelden.
Uitzendkrachten: Zet je als werkgever uitzendkrachten in? Dan ben je als inlenend bedrijf verantwoordelijk voor het opstellen van de RI&E. Als werkgever moet je er voor zorgen dat de RI&E via het uitzendbureau aan de uitzendkracht verzonden wordt. Het gaat om dat deel van de RI&E wat betrekking heeft op het werk dat de uitzendkracht gaat doen. Lees hier meer over op www.arboflexbranche.nl.
Gedetacheerden: Bij detachering wordt een medewerker bij een ander bedrijf geplaatst. Ook nu geldt dat dat de inlener van de gedetacheerde verantwoordelijk is voor de arbowetverplichtingen, waaronder het opstellen van de RI&E. Echter, dit geldt alleen als het inlenende bedrijf de gedetacheerde ook daadwerkelijk aanstuurt bij het werk (‘onder gezag arbeid laat verrichten’). Is dat niet het geval, dan is het bedrijf waar de medewerker in dienst is verantwoordelijk voor de RI&E.
Stagiaires: Als je als werkgever stagiaires inzet, betekent dit ook dat je een RI&E moet opstellen die ook voor de stagiaires geldt. Ben je een ZZP’er die gebruik maakt van de inzet van stagiaires? Lees dan hier wat dat betekent voor je RI&E-verplichting.
Payrollers: Bij payrolling zijn medewerkers formeel in dienst bij een payroll onderneming, maar werken zij bij een ander bedrijf. Het andere bedrijf stuurt de medewerkers permanent aan. Maak je als werkgever gebruik van payrollers? Dan ben je ook verplicht om een RI&E op te stellen.
Contracting: Contracting lijkt op payrolling. Het voornaamste verschil is dat de aansturing van de medewerkers gedaan wordt door het contractingbedrijf en dus niet door de werkgever die de contractors inzet. Het contractingbedrijf is dan ook verantwoordelijk voor alle verplichtingen die voortvloeien uit de Arbowet, waaronder het opstellen van een RI&E.
ZZP’ers: Is de ZZP’er in dienst van een bedrijf (heeft de ZZP’er een arbeidsovereenkomst met het bedrijf waar hij werkt), dan dient de opdrachtgever een RI&E te maken, omdat de opdrachtgever dan een werkgever is met een werknemer in dienst. Wordt de ZZP’er voor losse klussen ingehuurd en is de ZZP’er dus niet in dienst van het bedrijf, dan geldt er geen verplichting voor de inhuurder tot het maken van een RI&E. Klik hier voor meer informatie over de RI&E een ZZP’ers.
Vrijwilligers: Voor vrijwilligers hoeft de RI&E alleen uitgevoerd te worden wanneer in de organisatie gewerkt wordt met gevaarlijke stoffen of biologische agentia. U hoeft de RI&E dan ook alleen voor deze onderdelen op te stellen. Klik hier voor meer informatie over de RI&E en vrijwilligers.
VCA is een certificaat dat aangeeft dat je alles op gebied van arbo goed op orde hebt. Dit wordt veel gebruikt door bedrijven in de petrochemie, de bouw en andere sectoren waar veel (onder)aannemers moeten samen werken op projectbasis. Een van de eisen van een VCA is het hebben van een goede RI&E. De VCA is geen arbowetverplichting.
V&G plan: wordt gebruikt bij te bouwen bouwwerken waar partijen (ZZP-ers of bedrijven met werknemers in dienst) samenwerken op een project. Het gaat om relatief grote projecten (o.a. werk van meer dan 30 dagen of meer dan 500 mensdagen). De opdrachtgever maakt het V&G plan voor de ontwerpfase; voor de uitvoeringsfase wordt ook een V&G plan gemaakt: dat doet vaak de hoofdaannemer. Andere partijen tijdens de uitvoeringsfase zijn verplicht zich te houden aan het V&G plan
Dit is natuurlijk niet gebruikelijk, dat weten wij hartstikke goed. Dat het slordig staat, begrijpen we. Toch hebben wij liever dat mensen (onterecht) denken dat wij slordig zijn, dan dat wij belastinggeld uitgeven aan het opnieuw drukken van de brieven. Want dat zijn behoorlijke kosten als het om een grote hoeveelheid brieven gaat zoals dat hier het geval was. Het versturen van deze brieven was dus een overdacht besluit.
De brieven zouden eind 2021 worden verstuurd, maar door de aangescherpte coronamaatregelen is dit uitgesteld. We vonden het geen gepast moment om brieven te versturen waarin we werkgevers informeren over het actieplan dat zij op moeten stellen voor een gezonde en veilige werkvloer, terwijl veel ondernemers op dat moment de deuren van hun bedrijf juist moesten sluiten. Nu bedrijven weer zonder beperkingen aan de slag zijn, willen we deze brieven alsnog versturen omdat we het belangrijk vinden dat alle werkgevers zorgen voor een gezonde en veilige werkvloer, en een RI&E daar aan bijdraagt.
Het gaat om bijna 500 duizend brieven die naar een deel van de Nederlandse ondernemers met personeel in dienst worden verstuurd. Deze ondernemers zijn namelijk wettelijk verplicht om een RI&E te hebben. Dus dat leggen we aan ze uit. En we vertellen hoe ze hiermee aan de slag kunnen.
Laten we het erop houden dat dit gaat om belastinggeld dat je hoe dan ook veel beter aan andere zaken kan besteden. Of dit 10 duizend, 100 duizend of 500 duizend euro is.
Deze brief is niet alleen gericht aan bedrijven die RI&E-plichtig zijn, maar aan bedrijven in het algemeen. Mocht u géén werknemers in dienst hebben dan geldt de RI&E plicht niet voor uw bedrijf. Let wel op!: werknemers zijn ook stagiaires, vrijwilligers, inhuurkrachten en uitzendkrachten. Wilt u weten of u RI&E plichtig bent, zie deze pagina met het schema: https://tijdelijk.rie.nl/voor-bedrijven/bent-u-rie-plichtig/
U kunt hier uw vraag stellen aan het secretariaat van het Steunpunt RI&E-instrumenten.
